Zabieg operacyjny ortopeda traktuje często jako etap leczenia, który jest podstawą do dalszych interwencji operacyjnych, przygotowuje do leczenia protezowego, ortotycznego czy usprawniającego. Oprócz leczenia operacyjnego, osoby ze znacznymi uszkodzeniami ważnych czynności statycznych, lokomocyjnych czy chwytnych wymagają równoczesnej rehabilitacji medycznej, następnie często zawodowej i socjalnej. Niektóre choroby, uszkodzenia urazowe czy wtórne dysfunkcje narządów ruchu powodują zaburzenia codziennych czynności. Bywają to najczęściej skutki ograniczenia zakresu ruchów, zarówno wskutek zmian anatomicznych jak i odczynów bólowych w pracujących zespołach stawowo-mięśniowych albo niewydolność struktur podpórczych i nośnych człowieka. Większość tych nieprawidłowości ortopeda poddaje ocenie wzrokowej. Stąd doniosłość obserwacji kształtu i czynności, umiejętność dostrzegania asymetrii długości kończyn dolnych oraz asymetrii chodu. Każda asymetria chodu nazywa się utykaniem lub kuleniem. Utykanie może wynikać z różnych przyczyn. Często jest to odruchowa ucieczka przed bólem powodowanym czynnością chodzenia. Tego rodzaju odruchowe wyłączenie bólu występuje typowo u dzieci, zwłaszcza z miernie bolesnymi chorobami stawu biodrowego. Rodzice, również otoczenie dziecka, dostrzegają utykanie, ale nie zawsze przywiązują do niego wagę, ponieważ dziecko nie zawsze skarży się na ból, pytane zaprzecza. Ortopeda powinien jednak wiedzieć, że każde utykanie wymaga ustalenia przyczyn tego zjawiska. Sugestie osób niekompetentnych, że dziecko przyzwyczaiło się do utykania ortopeda nigdy nie powinien przyjmować do wiadomości. O sukcesie leczenia decyduje przede wszystkim umiejętność interpretacji spostrzeżeń i opinii chorego, jeśli jest to dziecko, wtedy również jego rodziców.